موتور جستجو، یک سرویس و ابزار آنلاین است که با جستجوی عبارت‌های گوناگون توسط کاربران، اطلاعات وب‌سایت‌های مختلف را به نمایش در می‌آورد. بر خلاف سیستم جستجو در سایت‌ها یا سرویس‌های مختلف که مطالب را صرفا می‌توانند در همان سایت، کانال و … پیدا کنند، این ابزارها اطلاعات را از سراسر اینترنت پیدا کرده و در یک جا پیش روی کاربران قرار می‌دهد. اما این ابزارها چگونه کار می‌کنند و شیوه جمع‌آوری اطلاعات در آنها به چه صورت است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوالات پیشنهاد می‌کنیم تا پایان مطلب همراه ما باشید.
موتورهای جستجو چرا مهم هستند؟
استفاده از موتورهای جستجوگر، یکی از مرسوم‌ترین شیوه‌ها برای پیدا کردن اطلاعات در سطح اینترنت است. اینکه چه چیزی در صفحه اول به نمایش درمی‌آید را می‌توان پاسخ اینترنت به عبارتی دانست که شما جستجو کرده‌اید.
اگر صاحب یک کسب‌وکار باشید، موقعیت شما در بین نتایج می‌تواند به شناخت بهتر و بیشتر شما کمک کرده یا حتی باعث رشد کارتان شود. برای مثال، اگر یک شرکت در زمینه فروش کفش‌های ورزشی فعالیت داشته باشد و وب‌سایت آن با جستجوی همین عبارت در صفحه اول نتایج نشان داده نشود، بخش قابل توجهی از فروش خود را از دست خواهد داد.
موتورهای جستجو همچنین فضای ارزشمند برای نمایش تبلیغات به حساب می‌آیند؛ این یعنی اگر مثلا همان شرکت، تبلیغ مربوط به خود را در صفحه‌ای قرار دهد که «کفش ورزشی» جستجو می‌شود، شانس بیشتری برای دیده شدن و فروش بیشتر خواهد داشت.
موتور جستجو گوگل را می‌توان بزرگترین موتور جستجوگر جهان نامید. کاربران به حدی از این ابزار برای پیدا کردن اطلاعات مختلف استفاده می‌کنند که باعث شده کلمه «گوگل» به یک فعل برای جستجوی عبارت در اینترنت تبدیل شود!
موتور جستجو چگونه کار می کند؟
عملکرد اکثر موتورهای جستجو شامل سه مرحله کلی برای پیدا کردن داده‌ها و نمایش آنها می‌شود:
۱. خزیدن (Crawling)
موتورهای جستجو از برنامه‌ها و ابزارهایی که با عناوینی مثل اسپایدرها، ربات‌ها و کراولرها (خزنده‌ها) آنها را می‌شناسیم، برای پیدا کردن داده‌ها در سطح اینترنت استفاده می‌کنند. این ربات‌ها دائما در حال جستجو و بررسی صفحات موجود در وب بوده و دائما به دنبال صفحه‌های جدید یا محتوای تازه‌ای هستند که به صفحه‌های قبلی اضافه می‌شود. این بخش از عملکرد ربات‌ها با عنوان “URL Discovery” یا اصطلاحا کشف آدرس‌های اینترنتی شناخته می‌شود. به محض اینکه یک صفحه جدید پیدا شد، کراولر محتوای آن را بررسی می‌کند تا نتایج به نمایش درآمده، همواره به‌روز باشند.
اینکه صفحه‌های مختلف، چه زمانی و چطور کراول شوند، از طریق الگوریتم‌ها تعیین شده و می‌تواند برای موتورهای جستجوی مختلف نیز کاملا متفاوت باشد.
۲. فهرست کردن (Indexing)
زمانی که یک صفحه اصطلاحا کراول شد، محتوای متنی آن پردازش و آنالیز شده و سپس به وسیله شاخص‌ها و مولفه‌های مختلف، برچسب‌گذاری می‌شود تا موتور جستجو بداند که هر محتوا در مورد چه موضوعی است. این رویکرد همچنین موتور جستجو را قادر می‌سازد تا صفحات و محتوای تکراری را از یکدیگر تشخیص داده و سیگنال‌های لازم در مورد هر محتوا را به دست آورد؛ چیزهایی مانند کشور یا منقطه‌ای که محتوا در آن منتشر شده و میزان کاربرد آن صفحه. بدین طریق، تمام صفحات، محتوای آنها و داده‌ها در قالبی مشخص، فهرست خواهد شد.
۳. رتبه بندی (Ranking)
زمانی که یک کاربر عبارتی را وارد می‌کند، موتورهای جستجو اقدام به جستجوی فهرست خود کرده و تلاش می‌کنند تا صفحاتی که بیشترین تناسب را با محتوای جستجوشده توسط شما دارند، پیدا کرده و در صفحه نتایج موتور جستجو (SERP) نشان دهند. این موتورها همچنین محتوای سایت‌های مختلف را بر اساس فاکتورهایی مانند اعتبار صفحه، بک‌لینک‌های آن و کلیدواژه‌هایی که داخل آن صفحه قرار گرفته، رتبه‌بندی می‌کنند.
البته شیوه نمایش نتایج در صفحه اول به فاکتورهای بسیار بیشتری وابسته است؛ مثلا این امکان وجود دارد که برخی موتورهای جستجو، ابتدا صفحاتی با زبان مبدا کاربر را به جای صفحات انگلیسی با اعتبار بالاتر به نمایش درآورده یا صفحه‌های مختلف را با تکیه بر فاکتورهای مختلفی مانند بهینه بودن طراحی سایت، مطابقت محتوا با الگوریتم‌ها و … پیش روی کاربران قرار دهند. به علاوه، فیلترهای زیادی در دسترس کاربران است تا بتوانند خیلی سریع‌تر و زودتر، محتوای دلخواه خود را به وسیله موتورهای جستجو در سطح اینترنت پیدا کنند.
موتورهای جستجو چگونه نتایج را رتبه بندی می کنند؟
اینکه نتایج چگونه پیش روی کاربران قرار می‌گیرند، تماما به الگوریتم‌های مورد استفاده توسط موتورهای جستجو مانند موتور جستجو بینگ، گوگل، بایدو و … بستگی دارد و باید بگوییم که عملکرد آنها نیز با یکدیگر متفاوت است. البته، وجوه اشتراک زیادی بین همه آنها هست که در ادامه، به چند مورد از آنها اشاره خواهیم کرد.
تعریف عبارت جستجوشده
هنگام جستجوی یک عبارت، این ابزارها تلاش می‌کنند تا با بررسی هدف کاربر از جستجوی آن عبارت، اطلاعات درست را در اختیار آن قرار دهند. برای این کار، از مدل‌های زبانی استفاده می‌شود؛ الگوریتم‌هایی که قادر به خواندن عبارت واردشده، درک معنی آن و همچنین تعیین اطلاعات مورد نیازی که کاربر به دنبال آنها است.
ارتباط
قدم بعدی، مطابقت دادن واژه‌های کلیدی موجود در عبارت جستجوشده توسط کاربر با محتوای صفحات مختلف است. وجود کلیدواژه‌های متعدد در یک محتوا و صفحه مشخص، نشان‌دهنده ارتباط بیشتر آن محتوا با عبارت جستجوشده توسط کاربر است.
کیفیت
الگوریتم‌های یک موتور جستجو به کمک از شاخص‌های مختلفی مانند اعتبار و ارتباط کلی آن صفحه یا وب‌سایت با عبارت جستجوشده، محتواهای مختلف را از یکدیگر متمایز می‌کند. وجود لینک از وب‌سایت‌های معتبر به یک محتوای مشخص نیز به عنوان یک امتیاز و اعتبار تلقی شده و باعث می‌شود تا صفحات بهتر دیده شوند.
قابلیت استفاده
فاکتور بعدی برای نمایش بهتر محتوا در صفحه اول گوگل یا دیگر موتورهای جستجوگر، بهینه بودن آن صفحه و امکان نمایش درست به کاربر است. به عنوان مثال می‌توانیم به سازگاری یک صفحه یا سایت با نمایشگرهای کوچکتر تلفن‌های هوشمند اشاره کنیم؛ یکی از فاکتورهایی که تاثیر بسزایی در رتبه‌بندی سایت‌های مختلف دارد.
داده های کاربر
تاریخچه جستجوی کاربر، تنظیمات جستجو و همچنین موقعیت مکانی هم از دیگر داده‌هایی هستند که موتور جستجو برای رتبه‌بندی صفحات مختلف از آنها استفاده می‌کند.
بهینه سازی موتور جستجو چیست؟
بهینه سازی موتور جستجو یا SEO که تحت عنوان سئو سایت آن را می‌شناسیم، رویکردی برای قرارگیری وب‌سایت‌ها در رتبه‌های بالاتر نتایج جستجو است. فاکتورهای زیادی برای بهینه کردن محتوا و صفحات مختلف وجود دارد که طراحی درست سایت، کدنویسی بهینه، استفاده از ساختار مناسب برای محتوا، به‌کارگیری سرورهای پرسرعت، نداشتن لینک‌های شکسته و … برخی از آنها هستند.
اگرچه SEO اهمیت زیادی در نتایج موتور جستجو دارد، ولی نباید فراموش کرد که این مسئله به‌تنهایی کافی نیست و در کنار آن باید محتوای صفحه نیز مفید و کاربردی باشد. این مسئله باعث شده تا کسب‌وکارهای مختلف برای بهینه کردن سایت و محتوای خود به منظور نمایش در رتبه‌های بالاتر، رقابتی جدی با یکدیگر پیدا کنند.
سخن پایانی
حالا که متوجه شدید موتور جستجو چیست، بهتر است این را هم بدانید که این ابزارها با مرورگرها یکی نیستند. به بیان دیگر، موتورهای جستجو هم مانند بسیاری از سایت‌های موجود، یک وب‌سایت به حساب آمده و به وسیله مرورگرها می‌توان از آنها استفاده کرد.
موتورهای جستجو، پربازدیدترین سایت‌های اینترنتی به حساب می‌آیند. بر اساس آمار، روزانه بیش از ۸ میلیارد جستجو در گوگل انجام می‌شود.
